Quản lý sâu hại bắp Spodoptera frugiperda bằng phương pháp IPM & giống kháng

 Quản lý sâu hại bắp Spodoptera frugiperda bằng phương pháp IPM & giống kháng

Nguồn: Boddupalli M. Prasanna, Anani Bruce, Yoseph Beyene, Dan Makumbi, Manje Gowda, Muhammad Asim, Samuel Martinelli, Graham P. Head & Srinivas Parimi. 2022. Host plant resistance for fall armyworm management in maize: relevance, status and prospects in Africa and Asia. Theoretical and Applied Genetics Nov. 2022; vol. 135: 3897–3916

 

 

Quản lý bền vững sâu xanh FAW (fall armyworm) trên cây bắp cần phải có chiến lược quản lý tổng hợp rất hiệu quả (IPM), thông qua tính kháng sâu của giống bắp như một yếu tố quyết định. Những cơ gội khác đóng góp có ý nghĩa là phát triển và khai thác những giống bắp ưu việt có nguồn kháng di truyền từ giống bản địa và/hoặc tính kháng được chuyển từ nguồn di truyền khác (transgenic) để quản lý FAW tại châu Phi và châu Á.

 

Sâu xanh FAW (fall armyworm: Spodoptera frugiperda (J.E. Smith)) đã và đang hiện diện rộng khắp như tác nhân gây hại nghiêm trọng kể từ năm 2016 tại châu Phi, và từ năm 2018 tại châu Á, ảnh hưởng đến an ninh lương thực và an sinh xã hội của hàng triệu nông dân sản xuất nhỏ, đặc biệt canh tác bắp. Kiểm soát bền vững sâu FAW cần phải thực hiện hiệu qua IPM, trong đó, tính kháng của cây chủ là một trong những thành tố then chốt. Những bước tiến dài có ý nghĩa trong cải tiến giống bắp cao sản ưu việt và giống bắp ưu thế lai với tính kháng di truyền nội sinh đối với sâu FAW tại châu Phi, trên cơ sở ngân hàng gen biểu thị tính kháng sâu hại mạnh mẽ vùng nhiệt đới đã được phát triển bởi CYMMIT (International Maize and Wheat Improvement Center), Mexico. Những nỗ lực đáng trân trọng ấy đã phát triển và khai thác được nhiều giống bắp cao sản ưu việt với tính kháng hay chống chịu được sâu FAW có tính chất nội sinh và biểu hiện nhiều tính trạng thích ứng với sự ưa thích của nông dân đối với đa dạng sinh thái canh tác của châu Phi và châu Á. Riêng về giống bắp biến đổi gen, giống bắp mang gen ngoại lai Bt  biểu thị tính kháng với sâu FAW đang được thương mại hóa tại châu Phi, và một vài nước ở châu Á như Philippines, Việt Nam, trong khi đó, mọi nỗ lực vẫn đang tiếp tục thương mại hóa cây sự kiện Bt tại nhiều quốc gia khác của hai châu lục này. Trong những nước đang trồng giống bắp Bt được thương mại hóa, điều quan trọng là phải thực hiện một chiến lược quản lý tính kháng sâu hại trên quy mô lớn. Kết hợp chiến lược khai thác nguồn “native genetic resistance” và nguồn di truyền ngoại lai Bt, giống bắp còn được khai thác theo lộ trình biểu thị tính kháng sâu hại bền vững hơn và hiệu quả hơn. Người ta còn phác thảo những thiếu sót có tính chất cực trọng (critical gaps) và xác lập mức độ ưu tiên đối với tính kháng của cây chủ, rồi phát triển giống bắp, đặc biệt là trong ngữ cảnh “quản lý sâu FAW bền vững” tại châu Phí và châu Á.

 

Xem https://link.springer.com/article/10.1007/s00122-022-04073-4